Z prochu i żebra (WERSJA CYFROWA) - album mp3 i scenariusz gratis

„Z prochu i żebra” to scenariusz przeznaczony do realizacji z przedszkolakami i uczniami szkół podstawowych na wszelkie święta i okazje mające związek z rodziną. Wielość przewidzianych ról i fabuła ciekawie osnuta wokół znanej opowieści o stworzeniu świata pozwalają na zrealizowanie przedstawienia doskonale nadającego się także na przeglądy i festiwale. Wiersz rymowany użyty przy tworzeniu scenariusza pomaga aktorom w opanowaniu ról, a wesołe piosenki dopełniają całości. Scenariusz pozwala w obrazowy i plastyczny sposób pokazać początek świata i człowieka zgodnie z biblijnym opisem. Użycie porównania rodziny do raju, a jej zakładania do stwarzania niesie ze sobą pozytywny przekaz o wartości rodziny w życiu człowieka. Scenariusz okraszony jest sporą dawką humoru, który wybrzmiewa w poszczególnych kwestiach. Realizacja przedstawienia na podstawie tego scenariusza dla dzieci to dobra zabawa i pozytywne emocje pozwalające aktorom i widzom na nowo zachwycić się pięknem stworzenia i rodziny. Życzymy udanych adaptacji!

Słowa i muzyka: Adam Szafraniec

 Fragment scenariusza

Adam Szafraniec ZIELONA KROPLÓWKA SCENARIUSZ PRZEDSTAWIENIA NA ŚWIATOWY DZIEŃ ZIEMI I INNE INICJATYWY ZWIĄZANE Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA Pomoc dydaktyczna dla nauczycieli szkół podstawowych w zakresie profilaktyki ekologicznej i ochrony środowiska Kraków 2025 © Copyright by Adam Szafraniec, 2025 ISBN 978-83-63810-34-4 Wydawnictwo „Biała Łódka&Baśniowa Kapela” Ul. Św. Jana Pawła II 91 32-048 Jerzmanowice www.biala-lodka.pl SŁOWO WSTĘPNE Proponuję Państwu kolejny scenariusz, który przygotowałem z myślą o dzieciach szkolnych. Przedstawienie to, z uwagi na uniwersalne przesłanie, można zrealizować na różne okoliczności związane z edukacją w zakresie ochrony środowiska. Jak wielokrotnie słyszałem od osób realizujących moje scenariusze, sam proces twórczy, czyli próby, są pozytywnym doświadczeniem i oddziaływują wychowawczo na dzieci. Cieszę się, że po raz kolejny nasze drogi się krzyżują. Życzę Wam powodzenia, drodzy Nauczyciele i wszyscy inni pasjonaci amatorskich teatrów dziecięcych. Przez lata mojej działalności przeprowadziłem z wieloma z Was setki, naprawdę setki rozmów, zobaczyłem pasję i poczułem Waszą energię. Poświęcenie i determinacja z jaką realizujecie przedszkolne i szkolne oraz pozaszkolne zajęcia z dziećmi, zasługuje na szacunek. Publikacja pt. ZIELONA KROPLÓWKA, to scenariusz z opracowaniem muzycznym, na które składają się piosenki napisane specjalnie do tego scenariusza i nagrane w wersji z wokalem (do nauki) oraz w wersji instrumentalnej, a ponadto muzyka ilustracyjna, muzyka do tańca żywiołów, efekty brzmieniowe i inne elementy dźwiękowe. Pakiet zawiera również zapis nutowy, tekst w wersji Word do edycji oraz projekt plakatu w dwóch rozmiarach. AKT I Scenografia: Jednym z elementów scenografii jest replika wybranego, znanego obrazu, np. Dama z łasiczką. Resztę pozostawiam Waszej wyobraźni, pomysłowości i możliwościom. Obrazy scenografii będą się malowały same podczas czytania scenariusza. Kurtyna w górę. Na pustej scenie śpi DZIECKO. Głowę ma opartą na małej poduszce. Może to być zarówno rola męska jak i żeńska. Ja przyjmuję, że będzie to chłopiec. W głębi sceny stoi niewielki stolik i trzy (!) krzesła. Jednym z elementów scenografii jest wydruk, replika znanego obrazu. W wybranym przez REŻYSERA/KĘ miejscu jest zainstalowany, dowolny w formie, teatr kukiełkowy. Pusta, szara scena. Później zapełnią ja kwiaty, kolory itd. Na scenie pojawia się zjawiskowa WENUS. WENUS (doradzam kosmiczny jaskrawy kostium, wyrazisty makijaż; recytuje, wskazując co jakiś czas dłonią na DZIECKO) Jestem Wenus, siostra Ziemi, a to jest Wasz syn, Wasz wnuczek, to najmłodsze pokolenie. Jak myślicie, czy Wasza postawa może mieć wpływ na jego przyszłość? Czy to, czym dzisiaj go karmicie, co wdycha, co ogląda, czym żyje i jakie emocje mu towarzyszą, ma wpływ na jego przyszłość? Czy jego zdrowie fizyczne i psychiczne pozwoli mu przekazać życie kolejnym pokoleniom? Czy dożyje szczęśliwie starości? Przypomnijcie sobie, wy żyliście oszczędnie, często w deficycie, nierzadko w wielodzietnych rodzinach i wielopokoleniowych domach. To niebywałe, ale przetrwaliście nie posiadając telefonu, który był smart. Podróżowaliście bez gps! Aż do zdarcia nosiliście ubrania i buty. Niewiele było wam potrzeba, aby się ucieszyć. Prawda? Ale to wy, ludzie, wasze pokolenia, zbudowały zupełnie inny, nowy, niekoniecznie lepszy - choć to się jeszcze okaże - świat. Wiem, chcieliście dobrze… Postępowo… (chwila ciszy) ʘ Nr 1 na CD - Muzyka ilustracyjna Kochacie swoje dzieci i wnuki, ale stajecie się coraz bardziej roszczeniowi, chcecie zbierać, choć nie zasialiście, konsumować bez umiaru, unicestwiając to, co się kształtowało przez tysiące lat, przez wieki. Wszystkiego nie można mieć! Nie można kochać dziecka, nie można uwielbiać wnuczka, bez troski o jego przyszłość! Bez wyobraźni przyszłości. To dziecko, to jest cząstka Was. Czy ONO przetrwa i w jakim świecie będzie żyło, w dużym stopniu zależy od Was! Hipotetycznie to może być tak: NARRATOR Dzisiaj nad ranem w przestrzeni kosmicznej znaleziono ciało Ziemi. Natknęła się na nie Mała Niedźwiedzica, która pierwsza zobaczyła przerażający obraz wyniszczonej planety. Przez chwilę brzmi muzyka. Po chwili DZIECKO się budzi, ale temu przebudzeniu towarzyszy majaczenie. DZIECKO (podnosi się ze snu, ale tylko do pozycji siedzącej; jeżeli rolę DZIECKA gra chłopiec, to proponuję imię Miłosz, jeżeli dziewczynka to Anielka; w moim scenariuszu będę używał zwrotów męskich) Czy ja jeden/jedna ocalałem/ocalałam? Gdzie ja jestem? Czy to możliwe, abym był pośród gwiazd? (woła - efekt dźwiękowy: pogłos) Halo! Słyszy mnie ktoś? To ja – człowiek! Uruchamiamy teatr kukiełkowy, w nim pojawia się gwiazda północy, która jest częścią Małej Niedźwiedzicy. POLARIS (prowadzi dialog z DZIECKIEM) Witaj w kosmosie. Jestem Polaris - Gwiazda Północy. Koniec fragmentu I ʘ Nr 2 na CD - Piosenka pt. „Najlepsza planeta do życia” NAJLEPSZA PLANETA DO ŻYCIA 1. Moja Mała Niedźwiedzico Ziemia to najlepsza z gwiazd Tylko ona nosi życie Tylko ona liczy czas Gdy gwiazdeczko patrzysz na nią Na tle nieba widzisz blask Kosmos może nie ma granic Ziemia swe granice ma Najlepsza planeta do życia Bezpieczna dla zwierząt i ludzi Stworzona dla dobra człowieka Posłana/Powstała, by służyć Refren: Ziemia, Ziemia Pełna tlenu Ziemia, Ziemia Siostra Wenus Fragment kolejny: AKT II UWAGA! Lalki z teatru kukiełkowego pojawiają się tym razem nie na tle nieba, lecz na tle szarego, smutnego krajobrazu. Na scenę wchodzi WENUS, która teraz będzie pełniła rolę narracyjną, wprowadza (podobnie jak manager w restauracji) cztery różnie ubrane postacie, płeć dowolna, czyli: elegancko (np. garnitur), ekstrawagancko (np. ufarbowane jaskrawo włosy, łańcuszki, łańcuchy, makijaż), ale i trywialnie (niemodnie i archaicznie jak na nasze czasy). WENUS, to postać łącząca poszczególne sceny. Jest agentką kosmosu. ZIEMIA w tej scenie pełni rolę służącej, usługuje tym, którzy siedzą przy stole. EGOISTA, PYSZAŁEK i MALKONTENT w pośpiechu (jakby się bili o miejsca) siadają za stołem. Brakuje krzesła dla FRUSTRATA. WENUS (przekazuje gości ZIEMI, a w tym czasie toczy się poniższy dialog) WIELKA NIEDŹWIEDZICA (dialog niedźwiedzic brzmi jak z ukrycia, czasem szeptany) Spójrz, to Wenus, siostrzana planeta Ziemi. MAŁA NIEDŹWIEDZICA Doskonale, może dowiemy się coś więcej o tutejszej sytuacji? Wenus! (woła, a WENUS rozgląda się wokoło szukając wołającego) To ja Niedźwiedzica. WENUS pozostawia gości ZIEMI. Sama podchodzi do teatrzyku kukiełkowego, jest zwrócona do gości plecami, jakby ukrywała ich obecność, a spogląda na to, co dzieje się przy stole, mówiąc odwraca nieco głowę w stronę kukiełek i dyskretnie rozmawia z nimi. Fragment kolejny: EGOISTA/ FRUSTRAT/ MALKONTENT (do wyboru) Prognozowana jest zła jakość powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10 (SMOG). Zrezygnuj z aktywności na zewnątrz. Ostrzeżenie trzeciego, najwyższego stopnia! Prognozuje się wystąpienie silnych burz z opadami deszczu, wiatrem i gradobiciem. Nie wychodź z domu. Zabezpiecz przedmioty. Po przeczytaniu alertów wszyscy wpadają w panikę. W pośpiechu opuszczają scenę przewracając krzesła. ZIEMIA ledwo słania się na nogach. Opiera się na stole i osuwa się na podłogę. ʘ Nr 3 Cd – piosenka pt. „Pokażcie nam jak żyć” POKAŻCIE NAM JAK ŻYĆ 1. Od tego co dobre zależy nasz los Od tego co uczysz, czy dajesz nam moc Pomysłów, pomysłów Od tego, co głosisz, wyznajesz i masz Rysują się nasze poglądy i stan Umysłu, umysłu Refren: Pokażcie nam jak żyć Żeby mieć i być Pokażcie nam jak żyć Żeby być (2x) Fragment kolejny: ʘ Nr 4 na CD - Ilustracja muzyczna do tańca pt. „Walka żywiołów”. Na scenę wkraczają tancerze ilustrujący czyhające na ZIEMIĘ zagrożenia. Te zagrożenia można zilustrować tańcem lub pantomimą. UWAGA! Można odtworzyć ilustrację muzyczną z lektorem lub bez, a wtedy tę rolę powierzyć dobrze recytującemu lub czytającemu aktorowi/aktorce. Na scenie pojawiają się ŻYWIOŁY: tancerze/tancerki (do wyboru). Kostiumy można przygotować na bazie własnych doświadczeń, dając upust wyobraźni. Warto użyć różnokolorowych folii, świateł statycznych i mobilnych, np.: w dłoniach, albo na kostiumach tancerzy, dymownicy, różnych elementów dźwiękowych (puszek po napojach przytwierdzonych do kostiumu, a uderzających o siebie, można użyć butelek PET - puste, ale zakręcone butelki uderzające o siebie wydają pożądane dźwięki). - Tancerz w masce przeciwgazowej - Tancerz ilustrujący wicher - Tancerz piorun - Tancerz woda - Tancerz wulkan - Tancerz obwieszony odpadami, czyli przedstawiający śmieci - Tancerz skrzydlaty ilustrujący zło Można to przedstawić w chaosie lub w formie układów tanecznych do ilustracji muzycznej. Pierwsze dźwięki ilustracji muzycznej wyrażają ziemski spokój i łagodne procesy. LEKTOR/ NARRATOR: Mijały wieki, Ziemia zawieszona w Układzie Słonecznym spokojnie krążyła po orbicie czasu. (w czasie poniższego monologu uśpione ŻYWIOŁY budzą się, ale szybko znowu zapadają w sen) Wprawdzie wichury, trzęsienia Ziemi, burze, i inne groźne zjawiska ją kaleczyły i niepokoiły, ale nie zagrażały jej istnieniu. Planeta od wieków miała się dobrze. Gdy na ziemi pojawił się człowiek, to poczuła się ważna, lecz zarazem pragnęła oddać człowiekowi wszystko to, co najlepsze. Ona gościnna, a on pełen szacunku i wdzięczności. Mimo, że Ziemia została mu podarowana, aby czynił ją sobie poddaną, to szanował granice wyznaczone przez naturę, mądrość i intuicję. Jednak wiek XX zmienił ten stan rzeczy, zburzył harmonię i wpłynął na klimat. Na samopoczucie Ziemi. Gdy ludzkość dokonała spektakularnych odkryć, to stała się zuchwała, egoistyczna i zaborcza. Aby zaspokoić swoje niepochamowane żądze, człowiek XX wieku eksploatował Ziemię bez umiaru, zanieczyszczał powietrze i wodę, i powodował coraz to większe straty w środowisku naturalnym, budząc w ten sposób ŻYWIOŁY i grozę. Spokojnie dotychczas zachodzące procesy, pod wpływem działalności człowieka przyspieszyły, ocieplał się klimat. (W tym momencie muzyka do tańca Żywiołów nabiera dynamiki, jest emocjonalna i drapieżna. W środku, w roli ofiary jest ZIEMIA, którą atakują ŻYWIOŁY. ŻYWIOŁY się uaktywniają) Gdy jedni się bogacili, drudzy umierali z głodu i pragnienia. Coraz większe armie odpadów wpadały do rzek i oceanów, a także do lasów i na łąki. Zaśmiecały nawet kosmos, a z Ziemi czyniły śmietnisko. Wichury mierzwiły i kładły lasy, burze czyniły spustoszenie, wody zamieniały miasta i wioski w ruinę, ogień trawił lasy i ludzkie osady, pękały góry i wybuchały wulkany, a trzęsienia ziemi pochłaniały miliony istnień. (Zmiana nastroju) Zatruta i targana żywiołami Ziemia poddała się. Omdlała, a jej los jest pod znakiem zapytania. Czy przeżyje? Cisza. Koniec ilustracji muzycznej. Kolejny fragment: ʘ Nr 5 na CD – piosenka pt. „Jaki będzie ten świat?” JAKI BĘDZIE TEN ŚWIAT? 1. Każdy człowiek ma prawo do szczęścia I do życia naprawdę godnego Każdy przecież ma prawo wyboru Lecz nie kosztem człowieka drugiego. Refren: O to właśnie toczy się gra Jaki będzie ten świat za x lat. W jakim świecie nam przyjdzie żyć, bo wciąż mamy czarne sny. 2. Każdy człowiek ma prawo być wolnym I powinien żyć w duchu wolności. Temu, który chce kochać, nie krzywdzić Nikt nie może zakazać miłości. Refren: O to właśnie toczy się gra… (2x) Na, na, na… Bo wciąż mamy czarne sny (2x) Mamy czarne sny. Wtem pojawiają się na scenie: EGOISTA, MALKONTENT, PYSZAŁEK i FRUSTRAT (wyśmiewają ekologów, wytykają ich palcami i krzyczą na przemian, również w stronę DZIECKA i ewentualnie kogoś z publiczności, kto się zgłosi do akcji ratunkowej) Zostawcie ją (ZIEMIĘ), ona ma służyć człowiekowi. Nie pierwszy raz jest w takim stanie, podźwignie się z tego! EKOLODZY nadal wykrzykują swoje hasła. W tym czasie, w tle nadal trwa akcja ratowania ZIEMI. DZIECKO głaszcze ZIEMIĘ, zwilża jej usta, wreszcie nie wytrzymując tej kłótni, wstaje i usiłuje uspokoić rozkrzyczanych aktorów. DZIECKO Dość tego. Uciszcie się! Oni jednak nie zwracają uwagi na DZIECKO. Nagle zrywa się ZIEMIA, wchodzi zdecydowanym krokiem na środek sceny, staje pomiędzy skłóconymi ludźmi i ucisza ich. ZIEMIA (wygłasza manifest, który jest dość długi, ale bardzo ważny, istotne jest zatem, aby był recytowany z pamięci) Dość! Zamilczcie! (Wszyscy milkną i zamierają w bezruchu. Stopklatka! Teraz ZIEMIA zdecydowanym krokiem wychodzi na przód sceny i zwraca się do publiczności. Ten kluczowy monolog powinien być zinterpretowany wyraziście, dramatycznie, z widocznym zmęczeniem, z wzruszeniem) Wzruszyliście się? To jest tylko teatr, sztuka w stanie równowagi, czyli taka, w którym Akt I nie kończy się unicestwieniem przedstawienia, lecz służy jego rozwojowi w kolejnych aktach - pokoleniach. Wasze życie, ten teatr – trwa. Ma swój prolog, akcję i emocje. Zmierza do zakończenia. Jaki będzie ten koniec? ʘ Nr 6 na Cd - piosenka pt.: „Sen o Ziemi” (Najlepiej, żeby tę piosenkę śpiewało DZIECKO, ale jeżeli nie ma takiej możliwości, to wybrany/a wokalista/ka) SEN O ZIEMI 1. Miałem zły, koszmarny sen Śniłem, że straciłem cię. Że przestało twe Zielone serce nagle bić. 2. Gdy traciłaś resztkę sił Nie szczędzono twojej krwi. Nawet wtedy, gdy Omdlałaś cała Ziemio Ty. Ziemio! Ziemio! 3. Martwię się o ciebie dziś, O twe jutro chodzi mi.. Fragment kolejny: AKT III Zmieniamy świat na lepsze MAŁA NIEDŹWIEDZICA (w teatrze kukiełkowym) Mamo, trzeba podpiąć Ziemi zieloną kroplówkę! WIELKA NIEDŹWIEDZICA Córeczko, czy to nasza sprawa? Patrząc na tę sytuację z góry, lepiej wszystko widać, ale żeby mieć wpływ na rzeczywistość trzeba być w centrum życia. W centrum wydarzeń na różnym poziomie organizacji ziemskiego świata. MAŁA NIEDŹWIEDZICA Nie możemy tylko patrzeć na to z góry i nic nie robić! Ja się nie godzę na taki stan Ziemi! WIELKA NIEDŹWIEDZICA Zdaje się, że nie tylko ty tak myślisz. Spójrz tam… ZIELONA KROPLÓWKA Kap, kap, kap… Refren: Zielona kroplówka, Miód na serce. Pakiet eko-ustaw Plus powietrze Zielona kroplówka Miód na serce Pakiet eko-ustaw Tlen! Tlen! Tlen! 1. Dotlenianie, oczyszczanie kap, kap, kap. Dokarmianie, nawadnianie kap, kap, kap. Nauczanie, oświecanie kap, kap, kap. Przyjmowanie i wdrażanie kap, kap, kap. Kap, kap, kap… Refren: Zielona kroplówka… Fragment kolejny: EKOKĄCIKI Zrównoważony świat! AKT III rozegra się również na korytarzach szkolnych, gdzie można przygotować kąciki ekologiczne i kulinarne oraz kąciki świadomości środowiskowej, wystawy prac dzieci, których kuratorami są one same. Trzeci akt to forma konkursu ekologicznego, w którym udział biorą grupy dzieci. One same mogą stworzyć zakończenie tej sztuki. Swoją pomysłowością i wyobraźnią niech animują kąciki ekologiczne. Przygotowanie do tego aktu powinno się odbywać poza zajęciami teatralnymi, ale powinno być zintegrowane z tą sztuką, a sam Akt III powinien być tylko zwieńczeniem wcześniejszych przedsięwzięć. Stan rzeczywisty jest taki, że Ziemia jest w niepokojącym stanie. Konkurs ma wykreować konkretne działania, nie ogólnikowe, ale takie, które są realne do wprowadzenia w środowisku, w którym żyjemy, na które mamy realny wpływ! Trzeci AKT to prezentacja Kącików ekologicznych. Na scenie pojawia się PREZENTERKA PREZENTER/KA Powitajmy brawami kącik naukowy! UWAGA! W tym momencie można włączyć muzykę ilustracyjną, która tworzyć będzie tło dla prezentacji poszczególnych działań. Najlepiej, żeby to była sekcja rytmiczna na żywo, czyli werble, bębenki czy bongosy lub konga, marakasy, trójkąty itp. Można też odtworzyć jako muzyczne tło podkład do piosenki pt. „Zielona kroplówka”. Niezależnie od tego, czy będzie to muzyka na żywo czy odtwarzana, należy zachować umiarkowany poziom głośności, aby nie zakłócał dialogów i monologów, a jedynie podbijał emocje i wzmacniał dynamikę. PRZEDSTAWICIEL Edukujemy ludzi w zakresie ekologii. Prowadzimy webinary, organizujemy pokazy, laboratoria i warsztaty. Współpracujemy i rozmawiamy z naukowcami. Nabywamy merytoryczną wiedzę popartą rzetelnymi badaniami i dzielimy się nią, aby nasze działania były umocowane w nauce. PREZENTER/KA (w czasie braw można lekko pogłośnić muzykę) Kącik kulinarny. Powitajmy! PREZENTER/KA (w czasie braw można lekko pogłośnić muzykę) Szanowni państwo, oto przedstawiciel kącika tropicieli! PRZEDSTAWICIEL To oczywiste, że zawsze będą ludzie nieprzestrzegający ochrony środowiska. Eko-tropiciele to tacy ludzie, którzy tropią czyny łamiące to prawo, ale nie w celu donoszenia na sprawców, lecz uświadamiania ich, że są obserwowani i że warto zmienić złe nawyki. PREZENTER/KA (w czasie braw można lekko pogłośnić muzykę) To zainteresuje szczególnie fanatyków motoryzacji: Kącik motoryzacyjny! (ten kącik potraktujemy szczególnie, bo z humorem) Itd. ʘ Nr 8 na Cd - Piosenka pt. „Dzień Ziemi” DZIEŃ ZIEMI 1. Ziemia jest naszym królestwem W niej zanurzyliśmy dom. Nasze istnienie zależy od Ziemi, Z nią jest związany los. (2x) 2. Ziemia nam służy od wieków, To przecież cały nasz świat, Jak więc zrozumieć, że Ziemię ranimy? Wciąż wyobraźni brak. (2x) Równo z refrenem radosna ZIEMIA wchodzi na przód sceny. Tańczy! Refren: To jest Dzień Ziemi (I głos) To jest dzień Ziemi (II głos) To jest dzień Ziemi (I głos) To jej dzień (Razem) Koniec. Drodzy Opiekunowie, Reżyserzy i drodzy Młodzi, obyście czerpali radość z tej scenicznej działalności. Życzę Wam dobrej zabawy i wielu braw! Niech to będzie preludium do Waszej kariery lub szlachetnej działalności społecznej. Adam Szafraniec